Class 4 Nepali Lesson 7 Note
Unit-7 समाजसेवी महावीर पुन
शब्दार्थ
प्रसिद्ध
👉 प्रख्यात, ख्याति प्राप्त
सेवानिवृत्त
👉 नोकरी वा सेवाबाट अवकाश प्राप्त
हुटहुटी
👉 उत्साह
प्रस्थान
👉 एक ठाउँबाट अर्को ठाउँमा जाने काम
आयस्रोत
👉 आम्दानीको स्रोत
प्रसारण
👉 कुनै विषय वा वस्तुलाई प्रसार गर्ने काम
शब्दभण्डार
१. तल दिइएका अर्थ जनाउने शब्द पाठबाट खोज्नुहोस् :
(क) समाजको सेवा गर्ने व्यक्ति
👉 समाजसेवी
(ख) कुनै व्यक्ति वा संस्थाले अध्ययन गर्ने विद्यार्थीलाई दिने रकम
👉 छात्रवृत्ति
(ग) धेरै मोल पर्ने
👉 महँगो
(घ) आफ्नो इच्छाले सामाजिक सेवामा लाग्ने व्यक्ति
👉 स्वयम्सेवक
(ङ) मनको आफ्नो चाहना
👉 अठोट
२. उदाहरणमा दिइए जस्तै तल दिइएका पदावलीको छोटो रूप लेख्नुहोस् :
(क) त्रिभुवन विश्वविद्यालय – त्रि.वि.
(ख) राष्ट्रिय आविष्कार केन्द्र – रा.आ.के.
(ग) नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठान – न.प्र.प.
(घ) पाठ्यक्रम विकास केन्द्र – पा.वि.के.
प्रश्नोत्तर
(क) महावीर पुनको जन्म कहिले र कहाँ भएको हो?
👉 वि.सं. २०११ साल माघ ५ गते, म्याग्दी जिल्लाको नाङ्गी गाउँमा
(ख) पुनले सन् २००७ मा कुन पुरस्कार प्राप्त गरेका थिए?
👉 रोमन म्यागसेसे पुरस्कार
(ग) पुनले कसरी कम्प्युटर तयार पारे?
👉 विदेशबाट पुराना कम्प्युटरका पार्टपुर्जा ल्याएर काठको बाकसको फ्रेममा जोडेर
(घ) पुन आफूलाई आएका इमेल हेर्न कहाँ पुग्थे?
👉 पोखरा
(ङ) पुनलाई नेब्रास्का विश्वविद्यालयले किन पूर्ण छात्रवृत्ति दियो?
👉 अध्ययनका क्रममा राम्रो अङ्क ल्याएकाले
प्रश्नोत्तर
(क) पुनले विद्यालयको आयस्रोत जुटाउन के के गरे?
👉 चौँरी पालन, चिज उत्पादन, माछा पालन, नेपाली कागज बनाउने, खरायो पालन, पर्यटकका लागि लज खोल्ने, जाम बनाउने
(ख) पुनले गाउँमा इन्टरनेट सेवा कसरी सुरु गरे?
👉 रुखमा उपकरण जोडेर, विदेशी विद्यार्थीको सहयोगले
(ग) पुनले देशलाई समृद्ध बनाउन के गर्नुपर्ने दृष्टिकोण राखेका छन्?
👉 नयाँ नयाँ अनुसन्धान र आविष्कार गर्नुपर्छ, देशमै उत्पादन गर्नुपर्छ, रोजगारी सिर्जना गर्नुपर्छ
(घ) पुनले राष्ट्रिय आविष्कार केन्द्रको स्थापना कसरी गरे?
👉 आम जनता र स्वयम्सेवकको सहयोगले, ज्ञान र सिप, प्रचारप्रसार, चन्दा प्राप्त गरेर
(ङ) राष्ट्रिय आविष्कार केन्द्रले कस्ता सामग्रीको उत्पादन गरेको छ?
👉 स्वचालित ड्रोन, बेबी वार्मर, सब्जी कोठी, बाँदर धपाउने यन्त्र, विद्युतीय गाडी, रोबोट आदि
मुख्य विषयवस्तु (टिपोट)
- महावीर पुनको जन्म र बाल्यकाल
- शिक्षा र विदेश अध्ययन
- गाउँमा माध्यमिक विद्यालय खोल्ने प्रयास
- कम्प्युटर र इन्टरनेट सेवा सुरु गर्ने कार्य
- राष्ट्रिय आविष्कार केन्द्रको स्थापना
- विज्ञान प्रविधि र आविष्कारमा योगदान
- समाजसेवा र पुरस्कार
जीवनीबाट सिकाइ
👉 परिश्रम, दृढ इच्छाशक्ति, शिक्षा र समाजसेवा प्रति समर्पण, नवीन सोच, चुनौती सामना गर्ने हिम्मत
चार प्रश्न (दसौँ अनुच्छेदबाट)
- महावीर पुनले गाउँमा इन्टरनेट कसरी ल्याए?
👉 रुखमा उपकरण जोडेर र विदेशी सहयोगमार्फत्
- राष्ट्रिय आविष्कार केन्द्र कहिले स्थापना भयो?
👉 २०६९ साल
- आविष्कार केन्द्रमा को को काम गर्न सक्छन्?
👉 प्रतिभावान व्यक्ति र विद्यार्थी
- केन्द्रले के केमा सहयोग गर्छ?
👉 नयाँ नयाँ चिज बनाउन र अनुसन्धान गर्न
कुराकानी (भूमिका निर्वाह)
शिक्षक : नन्दराज ! मैले अफिसबाट महावीर पुनको तस्बिर ल्याउन बिर्सेछु।
नन्दराज (म) : हुन्छ सर। (अफिसतिर जान्छु, प्रधानाध्यापकलाई नमस्कार गर्दै)
प्रधानाध्यापक : नमस्कार ! हुन्छ, आऊ। के काम हो?
नन्दराज (म) : नेपाली सरले तस्बिर ल्याउन पठाउनु भएको हो।
प्रधानाध्यापक : हो र ? (तस्बिर देखाउँदै) लैजाऊ।
नन्दराज (म) : धन्यवाद सर ! (कक्षातिर फर्कन्छु)
भाषिक संरचना र वर्णविन्यास
१. रातो रङमा क्रियापद :
👉 थिए, थिइन्, बित्यो, पढे, पूरा गरे, पुग्थे
२. क्रियापदका रूप परिवर्तनः
(क) पढ्छ = पढ्यो
(ख) भन्छ = भन्यो
(ग) खेल्छ = खेल्यो
(घ) हेर्छ = हेरयो
(ङ) जान्छ = गयो
३. बितेको समय जनाउने क्रियापद वाक्यः
- उनले १३ वर्षसम्म विद्यालयमा पढाए।
- उनले आठ महिनाभन्दा बढी समय लिए।
- पुनले ३३ वर्षको उमेरमा अमेरिका प्रस्थान गरे।
४. वाक्यः
- म स्कूल गएँ।
- म घर बसेँ।
- मैले गणित पढेँ।
- म बाहिर खेलेँ।
- म साथीलाई भेट्न फर्केँ।
५. शब्द शुद्धीकरणः
कृष्ण, कुशल, साइन्स, मानिस, सूचना, सोच, किसान
सुनाइ र बोलाइ
१. (क) भक्तराज आचार्यको जन्म कहिले र कहाँ भएको हो?
👉 वि.सं. १९९१ साल, काठमाडौँ
(ख) आचार्य के नामले प्रसिद्ध रहेका छन्?
👉 भक्तराज आचार्य
(ग) आचार्यलाई किन बहुमुखी प्रतिभाका धनी मानिन्छ?
👉 गीत, संगीत, शिक्षण, साहित्यमा योगदानका कारण
(घ) आचार्यले कति सालमा उत्कृष्ट गायकको पुरस्कार पाएका थिए?
👉 २०३० साल
२. प्रसिद्ध गीतहरू
👉 “मेरै देश मेराे जनता”, “सयौं थुँगा फूलका”, “सिन्दुर लाल”
३. पुरस्कार नपाए भए के गर्थे?
👉 उनी अझ बढी मेहनत गर्थे।, गीत लेख्ने र गाउने अभ्यास जारी राख्थे।, विद्यार्थीलाई संगीत सिकाउन प्रेरणा दिन्थे।, समाजसेवा पनि निरन्तर जारी राख्थे।
४. भविष्यमा बन्ने इच्छा
👉 शिक्षक, वैज्ञानिक वा समाजसेवी किनभने म नयाँ कुरा सिक्न र अरूलाई सहयोग गर्न चाहन्छु।
व्यक्तिगत विवरण (नमूना)
नाम: [तपाईँको नाम]
जन्म मिति: [तपाईँको जन्म मिति]
बुबाको नाम: [बुबाको नाम]
आमाको नाम: [आमाको नाम]
ठेगाना:
प्रदेश: [प्रदेश]
जिल्ला: [जिल्ला]
गाउँपालिका: [गाउँपालिका]
राष्ट्रियता: नेपाली
धर्म: हिन्दु
भाषाको ज्ञान: नेपाली
शिक्षा: [कक्षा]
रुचि: अध्ययन, खेलकुद
